च्याब्रुंग (के)बाजाको उत्पत्ति बिषय मा चर्चा गर्दा बिभिन्न कथन इतिहास अनुसार प्राचिन कालमै भएको हो र त्यसैले यो याक्थुंगबा लिम्बु हरु को पुरानो पौराणिक बाजा हो ससारमा सबै जाति समूह हरुको सामुहिक आचारण अनुसार आ-आफनै किसिम को भाषा धर्म सस्कार सास्कृतिक परम्परा कला साहित्य रिथिरिवाज चलचालन हरु क्रमिक रुपमा सबैको छ र बिकास पनि गर्दै आएको हुन्छन| यहि अनुरुप लिम्बु याक्थुंगबाज जाति हरु को पनि बिकाश हुने क्रम मा आफ्नो बाजाको रुप (के ) च्याब्रुंग समय अनुकुल बिकाश गर्दै ल्याएको यसरी क्रमिक वा जुनै तरिकाले पनि ( के) च्याब्रुंग बाजाको उत्पति र बिकाश भएकै हो|
च्याब्रुंग (के) बाजा बनाउदा आविस्कार तथा निर्मणकर्ता को -को थिए? कसरी बनाए?
बाजाईवाले हगुसिंग नु पेंगु (लाम्पाते र खामारी) देखाई दिएर न लादेनहंग र फुंगदेनहंग हरुले सो रुख ढाली टुक्रा बनाएर(केसमी) अथवा बाग को छाला मोरि (के ) च्याब्रुंग बाजा बनाएको चर्चा गरेको छन् यहाँ बर्णन मुन्धुम मा आधारित देखिन्छ|
अर्को उत्पति धनकुटा मा र त्यस वरिपरी च्याउरुंग नृत्य शीर्षकमा यसको उत्पति कसरि भयो र किन भएको यसको नामकरण भएको बारेमा कथा(सत्रु) बाघ भालुहरु सग जनजीबनको रक्षा को निम्ति बाजा (के) च्याब्रुंग बजाई भेटघाट र भेला हुन सजिलोको लागि यो बाजा (के ) च्याब्रुंग को रचना गरिएको बर्णन गरेका छन् लिम्बु याक्थुंग हरुको मुन्धुंम मा चर्चा छैना |
आदिमवासी लिम्बु जातिको संक्षित परिचय अनुसार (बाजाईबाले) फेदांगमा हरु को सल्लह र उपाय अनुसार(लासेमी) भएको ठाउ मा गोइ लासेमी लाई ( के) च्याब्रुंग बनाइ मागे लासेमिले (हंगु सिंग नु पेंगे सिंग) लाम्पाते र खामारी रुख ढाली गीड़ेर खोपी धोंद्रो बनाइ मृग को छाला तन्काइ बासको सुइरो बनाई पाग्रा उनेर राखी बनाएको भनि च्याब्रुंग (के) बनाउने विधिमा मुन्धुम सग जोडिएको छ|
च्याब्रुंग (के) सोधुँगेन लेप्मुहांग ले लाधकहांग र नाम्धकहंग लाइ च्याब्रुंग (के) बनाउनु लगाएर उनि हारुले लेख सिन्योकेन् मुदेंन तर्फ लाधकहंग ले(धुपी सिंग) को र औल (तेम्मेंन वारक) तर्फ नाम्दक हंग ले (हंगे सिंग नु पेन्गे सिं) लाम्पात्ते र खामारी को (के) च्याब्रुंग बनएको थिए लाधकहंग र नाम्धकहंग हरुले (लाम्पाते खामारी ,धुपी) रुखहरु बाट (के) च्याब्रुंग बनाएको मुन्धुम सग जोडिएको छ |
च्याब्रुंग (के) को उपत्ति को बिषयमा (केसामी र नामसमी ) कथा को मुन्धुम बाट जोडिएको छ र प्रथम पटक च्याब्रुंग बनाउने कै रुपमा भन्न थालिएको छ र यसरि नै लिम्बु याक्थुंगबा हरुको (सस्कर सस्कृति परम्परा मौलिक पहिचान) अनुसार (के)च्याब्रुंग को निर्मार्ण बिकाश अनुसार मुख्य यी दुइ व्यक्ति (केसामी र नाम्समी) हरु बाट निर्माण भएको हाम्रो लिम्बु को (सम्जिक मुन्धम) पाइन्छ| सेवारो सेवारो सेवारो (के) च्याब्रुंग को उत्पति बारेमा मैले (जाने सिके) जति लेखेको छु यो मुन्धुम हरु लोप भएर नजाओस भनेर नहारोस जीवित रहिरहोस भनेर लेखेको छ|
- नोगेन रो
- धन्यबाद
- thank you
- भुमि सौदेन लिम्बु
- ताप्लेजुंग सिकैचा फावाखोला
