पहिला सावा येत्हांग हरुको सत्य युगमा ताप्लेजुंग जिल्लाको तोम्मोर खोला इम्बिरी याङ्गथावा को लुङ्गधुङ्ग लेप्चोङ्ग भन्ने ठाउमा चेली माइती दुइ जना थियो रे माइतीको नाम पाक्सारा तिङ्गगेनजंग र चेलीको नाम इपनासो सेरेंगथंङ्मामा गरेको थि रहेछ | चेली चाहि छोराछोरीको रहर गर्थिन | एक दिन सब्जिबारिको पिडालो घारीमा (याक्खेबारी) गोडमेल गर्दै जादाँ त्यो समयमा (याक्खे फेकवा )को पातमा (याक्लापू:सा) कीरा भेट्टाइन त्यो किरा लाई आफ्नो बच्चा नानि सरह जस्तै हुसियार सग उठाएर एक एउटा सुरक्षित ओडारमा लगिनअनि अम्लिसोको पातले ओछ्यान बनाइ लुकाएर राखिन र आफ्नो दुध (आङ्सुक नु:बुन)खुवाई रहिन |त्यसो गर्दा गर्दै याक्लापू:सा लाइ हुर्काउदै जादा ठुलो बनाइन |त्यो अवस्थामा इपनासो सेरेंगथङ्गमा को शरीरमा दिनप्रतिदिन सुकी जिउ दुब्लो हुदै गोइन| इपनासो सेरेंगथङ्ग को शरीरसुकेर दुब्लाएको देखेर गाउ घर को छिमेकी इष्टमित्रहरु दिन दिनै छक्क परे यो केटीको जिउ के भयो भनेर तुतु तुम्मिहांग पन्च भलादमी हरु जम्मा भए |र उनलाई सोध्ने काम गरियो अनि सोध्दा केहि उत्तर आएन र तेत्तिखेर माइती तिङ्गेनजंग ले चेलीलाई चियाउन थाल्यो | घास , दाउरा,पानि ,पधेरो, जताततै चियाउन थाले|चेली जहाँ गोए पनि उसले काम गरेको हरु माइतीले हेर्ने काम गरि राख्यो |एक दिन मिरमिरे उज्यालो हुदा ठुलो ओडार बाट इपनासो सेरेंगथंङ्ना ले याक्लापू:सा लाइ आफ्नो हातले बोकेर ओडेर बाट बाहिर निकाल्दै गरेको देख्यो|अनि याक्लापू:सा लाइ लिएर आफ्नो दुध खुवान लागिन |तेत्ति खेर याक्लापू:सा को सिङ्ग पुछार झ्याम् पलाएको थियो |एकअचम्मैको ठुलो भयो |त्यो समयमा माइतीले चेली दुब्लाएको बुजेर अनि उपकारको लागि जान्ने ठुलो बिजुवा ल्याउने भयो | त्यस पछी एक ठुलो बिजुवा येबा लाइ ल्याउने बेलामा केहि( नालिकुजेन) लाम्लक दस्तुर रक्सीको बोतोल दुइ राखी दिई स्वागत सत्कार गरे| त्यस पछी येबा बिजुवाले मुन्धुम बाट आफ्नो काम सुरु गरे | बिजुवा येबा ले आफ्नो (या सामा) सबै सामान लगाएर सम्पूर्ण मुन्धुम को साथ याक्लापू:सा ख्गोजिमा लागे| खोज्दा खोज्दै याक्लापू:सा लै सुताई राखेको ठाउमा बिजुवा नाच्दै घुम्दै पुगे जादा बिजुवा येबा को कुर्कुच्चाले याक्लापू:सा लाइ कुल्चेर मारेर फुट्टाइ दियो|यसरी कुल्चीन्दा रगत उच्छिटिएको र हरियो फिज जस्तो उच्छिटिएको यसरी उच्छिटिएको खुन र फिज बाट हाडनाता काई : सोधोक वा काइसोधोक ( काङ्गलुंग चेत्लुङ्ग चेम्मा) तिनराते तंगसिङ्गको मुन्धुममा आउछ |त्यो उच्छिटिएको हरियो फिज बाट त्यस बेला पापकोसृष्टि उत्पत्ति भयो त्यो अगेना चुल्हामा परेको चाहि सुगुप हंगवा भन्ने सेसेन्त्रको उत्पत्ति भयो | सेसेन्त्र सेहेले लिम्बुनी हरु सुत्केरी हुदा बिमार हुन्छ लेच्छाम ले यांग्खु भनिन्छ|र अनि मृत्यु भयो भने (सु:सुमेत् खेरेङ्गमेत् )पोखे भनिन्छ |दात नउम्री बच्चा मरेको लाइ प्रेतात्मा भयो भनिन्छ या यसरि नै ससिक, मच , सु:सुमेत् खेरेङ्गमेत् , भुत प्रेत पिसाद को उत्पत्ति भयो याक्थुङ्ग मुन्धुम मा छ अनि इपनासो सेरेंगथङ्गनाको सारै मन दुखी हुदै माइती र पाच पन्च भलादमी तुतु तुम्हिहांग लाइ भनिन | त्यो याक्लापू:सा लाइ मेरो छोराछोरी सम्मान पालन पोषण गरि हुर्काइ राखेको थिए जाल झेल गरि बिजुवा ल्याई नचाई कुरकुच्चाले कुल्ची फुटाइ मारिदिएकोमा मेरो धेरै मन दुखेको छ र त्यो याक्लापू:सा को (सिहे) चाहि सावा येत्हांग हरुको सन्तानमा मेन्छायाङ्ग याम्मी को चोलामा भुत पिचाद भई जागेर( मच ससिक) को निमित रहिरहोस भनि श्रारापेको छ या श्राप दिइन यसरीनै इपनासो सेरेंगथङ्गना चेली बाट ( साक्मुरा पोगेबा ) गालि श्राप दिएको हो भन्ने याक्थुङ्ग मुन्धुम मा सुनिन्छ | अरु ठाउको मुन्धुम मा तोएसो सेरेंगथङ्न तेप्पेसो पेरुंगहंगमा देखि पनि उठाएर लान्छ | नोबुन अङ्गमा गर्नु मरेको कुकुरको टाउको चाहिन्छ | निङ्गबंगवा बेलेसिमा कोक्रो बनाएर सुम्बो हुक्वा दिएर सुसुमेन खेरेङ्गमेत् भयो भनेर बेलिसिमा पुर्नु पर्छ |
नोगेन रो सेवारो मैले सुने जाने अनुसार लेखेको है आदांगबासे आदांगमासे
भुमि सौदेन लिम्बु
ताप्लेजुंग सिकैचा ८ ओसे याभत्लुंग फावामा
